Οι παροχές που δικαιούται κάθε εργαζόμενη μητέρα, ασφαλισμένη στον ΕΦΚΑ Μισθωτών, παράλληλα με τις προϋποθέσεις χορήγησής τους, είναι ένα θέμα που απασχολεί σχεδόν όλες τις γυναίκες που έχουν παιδί.
Το ΙΚΑ χορηγεί Επιδόματα μητρότητας (κυοφορίας και λοχείας) για συνολικά 119 ημέρες και είναι ο μέσος όρος των αποδοχών των 30 τελευταίων ημερών εργασίας της εγκύου του προηγούμενου έτους.
Παράλληλα και ο ΟΑΕΔ υποχρεούται να καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται με βάση την ΕΓΣΣΕ, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας, με βάση το προαναφερόμενο ποσό.
Ειδικότερα, από την Πιθανή Ημερά Τοκετού (ΠΗΤ), όπως αυτή έχει προσδιοριστεί από το γυναικολόγο της εγκύου, καθορίζεται και η επιδότηση κυοφορίας και λοχείας. Πιο συγκεκριμένα, με βάση τις ισχύουσες διατάξεις χορηγείται επιδότηση της κυοφορίας 56 ημέρες πριν από την ΠΗΤ και επίσης χορηγείται και επίδομα λοχείας 63 ημέρες μετά την ΠΗΤ.
Στην περίπτωση που πριν από την εγκυμοσύνη, η εργαζόμενη έχει συμπληρώσει ένα έτος εργασίας σε μία επιχείρηση, τότε ο εργοδότης της, την ασφαλίζει και την επιδοτεί για τις πρώτες 25 ημέρες του επιδόματος της κυοφορίας. Στην περίπτωση όμως που η εργαζόμενη – έγκυος, δεν έχει συμπληρώσει ένα έτος, τότε ο εργοδότης υποχρεώνεται να την ασφαλίσει και τις καταβάλλει το αντίτιμο που αναλογεί σε 13 ημέρες επιδόματος κυοφορίας.
Οι υπόλοιπες ημέρες χορηγούνται από τον ασφαλιστικό φορέα της εγκύου.Σε κάθε περίπτωση, η επιδότηση που αφορά την περίοδο της κυοφορίας, καλύπτει 119 ημέρες πριν και μετά τον τοκετό(άρθρο 7 της ΕΓΣΣΕ 2000 – 2001 που κυρώθηκε με το άρθρο 11 του Ν. 2874/2000).Στην ειδική περίπτωση, που ο τοκετός πραγματοποιηθεί νωρίτερα από την ΠΗΤ, τότε η άδεια κυοφορίας, μεταφέρεται για μετά τον τοκετό, πάντα υπό την προϋπόθεση ότι θα καλυφθεί το ανώτατο όριο των 119 ημερών (άρθρο 7 της από 9/6/93 ΕΓΣΣΕ).
Σε αυτές τις ημέρες συμπεριλαμβάνονται και τυχόν αργίες. Το ποσό που χορηγείται για την επιδότηση των παραπάνω ημερών, προκύπτει ως αποτέλεσμα του μέσου όρου των αποδοχών της εγκύου, όπως αυτές ήταν τις τελευταίες 30 ημέρες, του προηγούμενου έτους.
Για παράδειγμα για μητέρα με ΠΗΤ εντός του 2019 θα υπολογίσει τον μέσο όρο των αποδοχών των 30 τελευταίων ημερών απασχόλησης του 2018.
Σε ότι αφορά το ύψος του ποσού, τα επιδόματα κυοφορίας και λοχείας είναι ίσα με το βασικό επίδομα ασθενείας, μαζί με τις τυχόν προσαυξήσεις λόγω οικογενειακών βαρών. Ωστόσο, δεν ισχύουν οι περιορισμοί που αναφέρονται στο ανώτατο όριο του ποσού επιδόματος ασθενείας.
Σημειώνεται ότι τα επιδόματα κυοφορίας και λοχείας δεν μπορούν να είναι μικρότερα από τα 2/3 των καθαρών αποδοχών της εργαζόμενης μητέρας, καθώς επίσης κι από το τεκμαρτό ημερομίσθιο της 1ης ασφαλιστικής κλάσης(11,06€). Στο σημείο αυτό να υπογραμμίσουμε πως στην περίοδο των 119 ημερών συμπεριλαμβάνονται και οι μη εργάσιμες ημέρες.
Το επίδομα κυοφορίας καταβάλλεται 56 ημέρες πριν από την ΠΗΤ. Το επίδομα λοχείας καταβάλλεται μετά τον τοκετό. Στην περίπτωση που ο σύζυγος επιθυμεί το τέκνο του να ασφαλιστεί από τη σύζυγο πρέπει να το καταθέσει με ειδική υπεύθυνη δήλωση.Τέλος, σύμφωνα με το ΠΔ 176/97 (ΕΑΕΔ 1997 σελ. 1015) η έγκυος εργαζόμενη απαλλάσσεται από την εργασία, χωρίς περικοπή αποδοχών, για να υποβληθεί σε εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου, εφόσον οι εξετάσεις αυτές πρέπει να γίνουν κατά το χρόνο εργασίας.Μετά τη γέννηση του μωρού, ξεκινάει η διαδικασία της άδειας λοχείας.
Πρόκειται για μια άδεια, που απαγορεύεται η διακοπή της για οποιονδήποτε λόγο, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η επαναφορά του οργανισμού της μητέρας στη φυσικής της κατάσταση.Για να χορηγηθεί το επίδομα μητρότητας θα πρέπει η έγκυος να έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 200 ένσημα – Ημέρες Ασφάλισης (ΗΑ), τα δύο έτη που προηγήθηκαν του έτους, κατά το οποίο υπήρξε ΠΗΤ. Να σημειωθεί, πρέπει η έγκυος να μην εργάζεται κατά τη διάρκεια της επιδότησης.Δικαιολογητικά καταβολής επιδομάτων μητρότητας:
- Ατομικό και οικογενειακό βιβλιάριο υγείας.
- Ένσημα δύο τελευταίων ετών (λαμβάνονται αυτεπάγγελτα από την υπηρεσία)
- Υπεύθυνη δήλωση του εργοδότη ότι κατά την ημέρα διακοπής της εργασίας της εγκύου εργαζόταν στην επιχείρησή του.
- Ειδικά για το επίδομα λοχείας, απαιτείται και η καταβολή της ληξιαρχικής πράξης γέννησης.
- Βεβαίωση ιατρού συμβεβλημένου με το ΠΕΔΥ (εναλλακτικά καλούμε στο 14700 για ραντεβού)
ΟΑΕΔ
Ξεχωριστό κεφάλαιο αποτελεί η παροχή επιδόματος μητρότητας από τον ΟΑΕΔ, το ύψος του οποίου ισούται με τον κατώτατο μισθό όπως ορίζεται από την εκάστοτε ΕΓΣΣΕ (Σήμερα είναι 650,00€ μικτά). Για να συμβεί κάτι τέτοιο θα πρέπει όταν τέθηκε σε ισχύ η χρονική περίοδος της άδειας κυοφορίας, να υπήρχε εργασιακή σχέση. Επίσης πρέπει να έχει συμπληρώσει την προϋπόθεση των 200 ΗΑ κατά την προηγούμενη διετία για να δικαιούται επιδόματος, η έγκυος από το ΙΚΑ.Απαραίτητα δικαιολογητικά για την εγγραφή στο μητρώο του ΟΑΕΔ
- Επίσημο έγγραφο από το οποίο θα προκύπτει ο ΑΦΜ (πχ εκκαθαριστικό)
- Λογαριασμό ΔΕΚΟ ή εταιρείας σταθερής τηλεφωνίας, ή αντίγραφο συμφωνητικού μίσθωσης κατοικίας, κατατεθειμένου στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.
- Παραστατικό ταυτοπροσωπίας σε ισχύ (Δελτίο ταυτότητας, Διαβατήριο κ.λ.π.)
- Επίσημο έγγραφο από το οποίο θα προκύπτει ο ΑΜΚΑ
- Άδεια διαμονής ή εργασίας προκειμένου περί ανέργων πολιτών υπηκόων τρίτων χωρών.
Απαραίτητα δικαιολογητικά για την επιδότηση
- Ασφαλιστικό βιβλιάριο ασθένειας του Ι.Κ.Α.
- Βεβαίωση εργοδότη
- Βεβαίωση του Ε.Φ.Κ.Α.-τ.Ι.Κ.Α. για την διάρκεια της επιδότησης, το ύψος του ημερησίου επιδόματος και του συνολικού καταβληθέντος ποσού των επιδομάτων κυοφορίας και λοχείας.
- Αριθμός Καταθετικού Λογαριασμού (ΙΒΑΝ) στον οποίο η ενδιαφερόμενη πρέπει να εμφανίζεται ως πρώτη δικαιούχος (ειδικά για τον ΟΑΕΔ απαιτείται η ύπαρξη λογαριασμού εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος)
Ειδική άδεια
Πρόκειται για άδεια που χορηγείται για διάστημα έξι μηνών και ξεκινάει μετά τη λήξη της άδειας κυοφορίας και λοχείας. Χορηγείται από τον εργοδότη, με την προϋπόθεση ότι η εργαζόμενη – έγκυος έχει ήδη λάβει την ετήσια άδεια που δικαιούται. Στην περίπτωση που η πρόσθετη εξάμηνη άδεια, ολοκληρώνεται ενώ έχει αλλάξει το ημερολογιακό έτος, τότε προηγείται η χορήγηση της κανονικής άδειας. Η ειδική άδεια ισούται με ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό και προκύπτει αναλογία του, εάν πρόκειται για περιπτώσεις μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης.
Μειωμένο ωράριο εργασίαςΗ εργαζόμενη μητέρα ή ο εργαζόμενος πατέρας (Νόμος 4342/2015 Άρθρο 38), έχει το δικαίωμα να ζητήσει από τον εργοδότη να εργάζεται για 30 μήνες, μετά τη λήξη της άδειας λοχείας, με μειωμένο ωράριο. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να αποχωρεί από την εργασία μία ώρα νωρίτερα ή να προσέρχεται στην εργασία μία ώρα αργότερα.
Με σύμφωνη γνώμη μητέρας και εργοδότη, μπορεί να ισχύσει μειωμένο ωράριο κατά δύο ώρες την ημέρα, αλλά για 12 μήνες και μειωμένο ωράριο κατά μία ώρα, για τους επόμενους 6 μήνες.Εναλλακτικά, με συμφωνία του εργοδότη, το ημερήσιο ωράριο των μητέρων μπορεί να ορίζεται μειωμένο κατά 2 ώρες ημερησίως για τους πρώτους 12 μήνες και σε μία ώρα για 6 επιπλέον μήνες.
Η άδεια φροντίδας θεωρείται και αμείβεται ως χρόνος εργασίας και δεν πρέπει να προκαλεί δυσμενέστερες συνθήκες στην απασχόληση και στις εργασιακές σχέσεις. Το ανωτέρω ωράριο θηλασμού και φροντίδας παιδιών δικαιούνται οι εργαζόμενοι με αίτησή τους να το ζητήσουν εναλλακτικά ως συνεχόμενη ισόχρονη άδεια με αποδοχές, εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία δικαιούνται μειωμένου ωραρίου για τη φροντίδα του παιδιού.
Η εναλλακτική αυτή χορήγηση της άδειας προϋποθέτει συμφωνία του εργοδότη και χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά.Στο σημείο αυτό, αξίζει να τονίσουμε πως την άδεια απουσίας για λόγους φροντίδας του παιδιού, δικαιούται και ο πατέρας, εφόσον δεν κάνει χρήση αυτής η εργαζόμενη μητέρα, προσκομίζοντας στον εργοδότη σχετική βεβαίωση του εργοδότη της μητέρας του παιδιού.Για τη μετατροπή των ωρών, κατά τις οποίες η τεκούσα δικαιούται να απέχει από την εργασία της μετά τον τοκετό, σε συνεχές χρονικό διάστημα, ακολουθούνται τα εξής :
- Από την περίοδο των 30 μηνών αφαιρούνται τα διαστήματα της κανονικής άδειας, οι Κυριακές και όταν πρόκειται για πενθήμερη εργασία και τα Σάββατα, καθώς και οι εξαιρέσιμες γιορτές (εφόσον κατά τα συγκεκριμένα έτη δεν εμπίπτουν με Σάββατο ή Κυριακή),
- Αφαιρούνται και οι ώρες που αντιστοιχούν σε τυχόν άλλες άδειες που εμπίπτουν στο χρονικό διάστημα των 30 μηνών. Στη συνέχεια, ο αριθμός των ημερών που προκύπτει διαιρείται δια του 8, ήτοι όσο και το ωράριο της 5θήμερης εργασίας. Το πηλίκο της διαίρεσης αποτελεί τον αριθμό των εργασίμων ημερών που δικαιούται η τεκούσα, ως ισόχρονη άδεια (έγγραφο 5688/2009 Υπουργείου Εργασίας).
Ειδικά στην περίπτωση συνδυασμού των παραπάνω με την ειδική εξάμηνη άδεια (άνευ αποδοχών): Σύμφωνα με το άρθρο 142 Ν. 3655/2008, η ασφαλισμένη στο ΙΚΑ (ΕΦΚΑ) μητέρα, δικαιούται, μετά τη λήξη της άδεις λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο, να λάβει ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας 6 μηνών. Η άδεια αυτή χορηγείται μόνο στη μητέρα και όχι και στον πατέρα, όπως η αμέσως προηγούμενη.
Η παραπάνω άδεια χορηγείται μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού και λοχείας) ή και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο, καθώς επίσης και στις εργαζόμενες που αμέσως μετά τα ανωτέρω διαστήματα κάνουν χρήση της ετήσιας κανονικής άδειας, εφόσον αυτό είναι απαραίτητο με βάση τις ετήσιες προθεσμίες για τη χορήγησή της.
Η εργαζόμενη μπορεί με αμετάκλητη απόφασή της να κάνει χρήση του συνόλου ή τμήματος αυτής. Μπορεί επίσης να διακόψει την ειδική άδεια, με έγγραφη συμφωνία του εργοδότη της, πλην όμως στην περίπτωση αυτή το υπόλοιπο της άδειας δεν μεταφέρεται σε άλλη χρονική περίοδο.Ο χρόνος απουσίας από την εργασία με την ειδική αυτή άδεια θεωρείται ως χρόνος πραγματικής εργασίας για τον υπολογισμό της ετήσιας κανονικής άδειας, της προϋπηρεσίας για τον καθορισμό της αμοιβής και της αποζημίωσης επί απόλυσης, αλλά και κάθε δικαιώματος που απορρέει από τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας (έγγραφο 2883/577/2013 Υπουργείο Εργασίας).
Ένα ζήτημα που προέκυψε είναι το κατά πόσο η χορήγηση της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας, η οποία είναι διαρκείας έξι μηνών, παρατείνει τη χορήγηση της ειδικής άδειας θηλασμού και φροντίδας παιδιού (η οποία είναι διάρκειας τριάντα μηνών) για ίσο χρονικό διάστημα ή αντίθετα, εάν οι έξι μήνες συνυπολογίζονται στο διάστημα των τριάντα μηνών.Για τον λόγο αυτό έχει εκδοθεί η υπ΄ αριθμόν 124/2018 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, σύμφωνα με την οποία η χορήγηση της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας, η οποία είναι διαρκείας έξι μηνών, δεν επηρεάζει τη διάρκεια της ειδικής άδειας θηλασμού και φροντίδας παιδιού και χορηγείται, στην μεν περίπτωση συμφωνίας περί παροχής ισόχρονης με το μειωμένο ωράριο άδειας, αμέσως μετά από αυτήν, στην δε περίπτωση μη λήψης ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, μετά την ειδική άδεια μητρότητας (τοκετού και λοχείας), στη συνέχεια δε, ακολουθεί η ειδική άδεια θηλασμού και φροντίδας παιδιού (μειωμένο ωράριο) διάρκειας τριάντα μηνών ή όπως αλλιώς η άδεια αυτή έχει συμφωνηθεί εναλλακτικά μεταξύ εργαζόμενης(ου) και εργοδότη.Σημειώνεται ότι είναι άκυρη η οποιαδήποτε καταγγελία σύμβασης εργασίας της εργαζόμενης εγκύου έως και 18 μήνες μετά τον τοκετό.
Το διάστημα αυτό μπορεί να επιμηκυνθεί στις ειδικές περιπτώσεις όπου υπάρχει απουσία της εργαζόμενης λόγω ασθένειας που οφείλεται είτε στην κύηση, είτε στον τοκετό. Εάν ο εργοδότης επιδιώξει να απολύσει εργαζόμενη, η οποία θα προσκομίσει χαρτί εγκυμοσύνης, τότε η απόλυση θεωρείται άκυρη και η εν λόγω εργαζόμενη προστατεύεται από το νόμο για 18 μήνες μετά τον τοκετό.
Στις περιπτώσεις όπου η εργαζόμενη έχει σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου και πριν από τη λήξη της, μείνει έγκυος, τότε εάν λήξει η σύμβαση, δεν θεωρείται απόλυση.
ΠΗΓΗ:afs.com.gr
